Σήμερα θα αναλύσουμε με πίνακες και αριθμός το πώς ακριβώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα στις ΗΠΑ και δη το εκλογικό σύστημα για την εκλογή προέδρου των ΗΠΑ και ταυτόχρονα το γιατί είναι πιθανό ένας υποψήφιος να εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ ενώ έχει λάβει ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΨΗΦΟΥΣ από έναν αντίπαλό του (συνέβη το 2016 με τον Trump και έχει συμβεί συνολικά 4 φορές).
Επειδή δεν υπάρχει κάποιο αναλυτικό αλλά και ταυτόχρονα εύκολα κατανοητό άρθρο στην Ελλάδα, σήμερα θα δείξουμε εν συντομία πώς ακριβώς εκλέγεται κανείς πρόεδρος στις ΗΠΑ και γιατί οι 2 «μεγάλες» παρατάξεις στις ΗΠΑ δίνουν σημασία μόνο σε μια χούφτα πολιτείες κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
Δεν θα αναλύσουμε το σύστημα εκλογής γερουσιαστών ή κυβερνητών, αλλά το σύστημα εκλογής προέδρου στο σημερινό άρθρο. Σε μελλοντικό άρθρο θα ασχοληθούμε διεξοδικά με τις πολιτείες και γιατί η κάθε μια ψηφίζει όπως ψηφίζει.
Η ανάλυση θα είναι σύντομη αλλά και εύκολα κατανοητή. Θα γίνετε «ειδικοί» σε θέματα προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ (γιατί στην Ελλάδα κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει με επιστημονικά άρθρα ακόμη και τα απλούστερα θέματα). Ταυτόχρονα το σημερινό άρθρο ίσως αποτελέσει το έναυσμα να ασχοληθείτε περισσότερο με την πολιτική σκηνή στις ΗΠΑ, να μελετάτε κάθε μέρα, να παρακολουθείτε ειδήσεις σε δίκτυα όπως NBC, CBS, αλλά και Fox και να αποκτήσετε «βαθιά» γνώση για το τι ακριβώς συμβαίνει στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Μακάρι να γίνει ο καθένας μας «σκυλί» που θα μελετά διαρκώς και ακατάπαυστα, αλλά και θα έχει ανοικτό μυαλό να κρίνει τα πάντα ως ένας άνθρωπος του 2520 και όχι του 2020 με τις προκαταλήψεις και το indoctrination που μας έχει γίνει από μικρά παιδιά.
Αλλά ας ξεκινήσουμε.
Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ λαμβάνουν χώρα την πρώτη Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του μηνός Νοεμβρίου. Οι 2 επικρατέστεροι υποψήφιοι προέρχονται από τις παρατάξεις των Ρεπουμπλικάνων και των Δημοκρατικών (κάτι που εν μέρει οφείλεται και στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων που θα αναλύσουμε στη συνέχεια) αν και δεν αποκλείονται άλλοι ανεξάρτητοι υποψήφιοι (πχ Ross Perot ή Gary Johnson στις προεδρικές εκλογές του 2016).
Η εκλογή του προέδρου των ΗΠΑ είναι «έμμεση» υπό την έννοια ότι μεταξύ των ψηφοφόρων και της εκλογής του προέδρου μεσολαβεί το Κολέγιο των Εκλεκτόρων (Electoral College) και λόγω της ιδιαίτερου τρόπου που αυτό λειτουργεί, δεν είναι βέβαιο ότι ο υποψήφιος που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους, θα εκλεγεί αυτομάτα και πρόεδρος των ΗΠΑ.
Υπάρχουν 538 εκλεκτορικές ψήφοι και ο υποψήφιος που θα εκλεγεί τελικά πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει να συγκεντρώσει 270 ψήφους εκλεκτόρων.
Οι εκλέκτορες προέρχονται από τις πολιτείες και κάθε πολιτεία έχει συγκεκριμένο αριθμό εκλεκτόρων που βασίζεται σε πληθυσμιακά κριτήρια (αλλά και έχει ένα κατώτατο όριο, τους 3 εκλέκτορες).
Κάθε πολιτεία μπορεί να ορίσει τον τρόπο που θα ψηφίζουν οι εκλέκτορές της αλλά σχεδόν σε όλες (εκτός από τις πολιτείες Nebraska και Maine, οι οποίες όμως δεν επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα καθότι διαθέτουν μόνο 4 και 5 εκλέκτορες αντίστοιχα) ο τρόπος είναι το Popular vote, δηλαδή οι εκλέκτορες της πολιτείας επιλέγουν τον υποψήφιο που εξέλεξαν οι ψηφοφόροι της πολιτείας τους.
Όμως αν ένας υποψήφιος κερδίσει μια πολιτεία με 51% έναντι 49% του αντιπάλου του, οι εκλέκτορες ψηφίζουν κατά 100% τον υποψήφιο με το 51%! Το σύστημα μπορούμε να το ονομάσουμε και «winner-takes-all» σύστημα υπό την έννοια ότι όποιος πάρει απλά την πλειοψηφία, κερδίζει και το σύνολο των εκλεκτόρων!
Επίσης δεν υπάρχει πουθενά «δέσμευσή» τους να ψηφίσουν έστω τον υποψήφιο που έλαβε τις περισσότερες ψήφους (περιπτώσεις faithless elector) αν και οι πολιτείες έχουν εισάγει «δικλίδες ασφαλείας» σε τέτοιες περιπτώσεις και επίσης ποτέ δεν κρίθηκε (τουλάχιστον στη σύγχρονη εποχή) από μία τέτοια κίνηση.
Το "πρόβλημα" έγκειται στο ότι ένας υποψήφιος που λαμβάνει το 50,00001% των ψήφων μιας πολιτείας θα λάβει, όχι την αντιστοιχία του 50,000001% των ψήφων των εκλεκτόρων αλλά το σύνολο των εκλεκτόρων της συγκεκριμένης πολιτείας, δηλαδή όλες τις εκλεκτορικές ψήφους (αν φυσικά δεν υπάρξει faithless elector).
Ας δούμε το χάρτη με τους εκλέκτορες ανά πολιτεία (από τη wiki):
Η California έχει 55, το Texas 38, η Florida 29 εκλέκτορες (με βάση την απογραφή πληθυσμού του 2010 και τις αντίστοιχες προσαρμογές) κτλ.
Πού έγκειται η «αδικία» του συστήματος προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ και πώς είναι δυνατόν να εκλεγεί κάποια/κάποιος υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ ενώ έχει λάβει ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΨΗΦΟΥΣ από μία/έναν αντίπαλό του ?
Ας μελετήσουμε ένα παράδειγμα με 3 πολιτείες όπου υποθετικά «κατεβαίνουν» στο στίβο των προεδρικών εκλογών μόνο 2 υποψήφιοι, ο υποψήφιος Α και ο υποψήφιος Β.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την πολιτεία της California, του Texas και της Florida, τις 3 πολιτείες με τους περισσότερους εκλέκτορες (55, 38 και 29 αντίστοιχα)
Στην California (55 εκλέκτορες) ψήφισαν το 2016 14,18 εκ. ψηφοφόροι, στη Florida (29 εκλέκτορες) 9,4 εκ. και στο Texas (38 εκλέκτορες) περί τα 9 εκ. ψηφοφόροι. Συνολικά περί τα 32,58 εκ. ψηφοφόροι και 122 εκλέκτορες.
Έστω ότι ο Α υποψήφιος λάμβανε το 70% των ψήφων στην California και το 49% σε Florida και σε Texas (δηλαδή έχανε σε αυτές τις 2 πολιτείες με 49% έναντι 51% του υποψηφίου Β).
Ας δούμε πόσους εκλέκτορες θα λάμβανε με το τρέχον σύστημα και πόσους θα ΕΠΡΕΠΕ να λάβει αν το σύστημα εκλογής ήταν πιο αντιπροσωπευτικό (και όχι ο «νικητής της πολιτείας κερδίζει όλους τους εκλέκτορες»-winner-takes-all):
Υποψήφιος Α
California: 70% * 14,18 = 9,93 εκ. ψήφοι
Texas: 49% * 9 = 4,41 εκ. ψήφοι
Florida: 49% * 9,4 = 4,61 εκ. Ψήφοι
Συνολικά έλαβε 9,93 + 4,41 + 4,61 = 18,95 εκ ψήφους από το σύνολο των 32,58 εκ. ψήφων ή έλαβε το 58% των ψήφων.
Κανονικά θα ανέμενε κανείς να λάβει και το 58% περίπου των εκλεκτόρων, αλλά λόγω του συστήματος των ΗΠΑ, θα λάβει ΜΟΝΟ τους 55 εκλέκτορες της California.
Δηλαδή θα λάβει 55 από τις 122 εκλεκτορικές ψήφους ή το 45% των εκλεκτόρων !!!
Ο αντίπαλός του, ο υποψήφιος Β, θα λάβει το 55% των εκλεκτόρων, δηλαδή αν γίνονταν εκλογές με μόνο αυτές τις 3 πολιτείες και με τα ανωτέρω στοιχεία, ενώ ο υποψήφιος Β θα είχε λάβει 13,63 εκ. ψήφους ή 42% των ψήφων, θα κέρδιζε το 55% των εκλεκτόρων!
Δηλαδή θα εκλεγόταν πρόεδρος ενώ θα είχε χάσει από τον αντίπαλό του με διαφορά - 16% !
Παρανοϊκό ? Εξωφρενικό ?
Όχι και αυτός είναι ο λόγος που ενώ ο Trump πήρε στις προεδρικές εκλογές του 2016 2,87 εκ λιγότερες ψήφους !!! σε σχέση με την Clinton (ή 62,98 εκ. ψήφοι έναντι 65,85 εκ. ψήφοι για την αντίπαλό του και με ποσοστό 46,1% έναντι 48,2% για την αντίπαλό του, τα ποσοστά δεν αθροίζουν στο 100%, καθώς υπήρχαν και ανεξάρτητοι υποψήφιοι με μικρότερα ποσοστά), εντούτοις κέρδισε ΑΝΕΤΑ την πλειοψηφία των εκλεκτόρων με 304 εκλέκτορες έναντι 227 της Clinton (πηγή wiki)!
Δηλαδή πήρε το 46,1% των ψήφων έναντι 48,2% της Clinton, 62,98 εκ. ψήφους έναντι 65,85 εκ. ψήφων της αντιπάλου, σχεδόν 3 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΨΗΦΟΥΣ, αλλά κέρδισε
304 έναντι 227 εκλέκτορες !!!
Το εκλογικό σύστημα στις ΗΠΑ ευνοεί την επικέντρωση σε ορισμένες πολιτείες που δεν ψηφίζουν παραδοσιακά Ρεπουμπλικάνους ή Δημοκρατικούς (πχ η California ψηφίζει Δημοκρατικούς ως πιο κοινωνικά φιλελεύθερη, πιο προοδευτική πολιτεία με εξαιρετικά μορφωμένο και νέο σε ηλικία πληθυσμό, ενώ πολιτείες όπως η Alabama ή το Kentucky ψηφίζουν «συντηρητικά» κόμματα και υποψηφίους, συνιστώντας rural πολιτείες με πληθυσμό σχετικά μεγάλο σε ηλικία και «παραδοσιακό», πιο θρησκευόμενο κτλ. που όπως σε ΟΛΕΣ τις χώρες παγκοσμίως ψηφίζει συντηρητικούς υποψηφίους).
Οι υποψήφιοι πρόεδροι των 2 μεγάλων παρατάξεων στις ΗΠΑ συχνά αγνοούν τελείως πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη ή η Καλιφόρνια (παραδοσιακά «κάστρα» των Δημοκρατικών με νέο, μορφωμένο και δυναμικό πληθυσμό) ή πολιτείες όπως το Μιζούρι, η Οκλαχόμα ή η Αλαμπάμα (παραδοσιακά «κάστρα» των Ρεπουμπλικάνων με συντηρητικό πληθυσμό, αγροτικές ή ημι-αγροτικές κοινωνίες κτλ) και δίνουν έμφαση στα λεγόμενα swing states.
Swing states = πολιτείες που δεν ψηφίζουν «παραδοσιακά» Ρεπουμπλικάνους ή Δημοκρατικούς (δεν συνιστούν «κάστρα» της μίας ή της άλλης παράταξης), αλλά είναι δυνατόν να αλλάξουν «χρώμα» και να τους κερδίσει είτε ο ένας είτε ο άλλος υποψήφιος. Συνήθως μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι πολιτείες Pennsylvania, Ohio, Michigan, Virginia, Iowa, Florida, Nevada κτλ.
Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ ευνοεί να αγνοείς τις πολιτείες που θα χάσεις σίγουρα (με άνεση) και να μην ανησυχείς αν χάσεις πχ με 65%-35% σε πολυπληθείς πολιτείες – «κάστρα» του αντιπάλου όπως η California ή η New York γιατί άλλωστε δεν μετράει το ποσοστό που θα λάβεις σε πανεθνικό επίπεδο.
Οπότε οι υποψήφιοι επικεντρώνονται ως επί το πλείστον στα swing states και δη στα swing states με τις περισσότερες εκλεκτορικές ψήφους (Florida, Ohio, Pennsylvania).
Ταυτόχρονα ο τρόπος που αποδίδονται εκλέκτορες (τουλάχιστον 3 εκλέκτορες ανεξαρτήτως πληθυσμού) στις πολιτείες, ευνοεί τις πιο αραιοκατοικημένες πολιτείες (που παραδοσιακά ψηφίζουν Ρεπουμπλικάνους), καθώς η κάθε ψήφος των ψηφοφόρων εκεί έχει «μεγαλύτερη ισχύ» (σε εισαγωγικά) μιας ψήφου πχ στην California, New York κτλ.
Αυτό οφείλεται στο ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν εκλέγεται άμεσα από τους ψηφοφόρους (και με αναλογική ψήφο), καθώς όπως είδαμε 4 φορές στην ιστορία με τελευταία το 2016 και την εκλογή Trump, οι πολίτες των ΗΠΑ ψήφισαν τον αντίπαλό του (πχ ο Trump έχασε με σχεδόν 3 εκατομμύρια ψήφους διαφορά), αλλά το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ και ο τρόπος που λειτουργεί, έχει ως αποτέλεσμα μια ψήφος στην California να «μετρά» διαφορετικά από μία ψήφο στην North Dakota.
Αυτό το κατανοεί κανείς διαιρώντας τους ψηφοφόρους κάθε πολιτείας με τον αριθμό των εκλεκτόρων της.
California – 55 εκλέκτορες – 36,7 εκ πληθυσμός = 1 εκλέκτορας για κάθε 667.272 περίπου άτομα.
North Dakota – 3 εκλέκτορες – 0,64 εκ. πληθυσμός = 1 εκλέκτορας για κάθε 213.827 περίπου άτομα.
Συνεπώς η ψήφος στη North Dakota είναι περίπου 3 φορές πιο «ισχυρή» από μία ψήφο στην California.
Για όποια/όποιον επιθυμεί ανάλυση για κάθε πολιτεία των ΗΠΑ και της «ισχύος» της ψήφου, μπορεί να επισκεφθεί το παρακάτω link:
Όλα αυτά οφείλονται στο τρόπο που έχει δομηθεί το εκλογικό σύστημα στις ΗΠΑ με τους εκλέκτορες και το οποίο έχει τις ρίζες του στην επιθυμία να ικανοποιηθούν οι μικρότερες και πιο αραιοκατοικημένες πολιτείες (άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι εν μέρει σχετίζεται και με το καθεστώς των σκλάβων, όμως αυτό είναι άλλη συζήτηση).
Υπάρχουν υποστηρικτές και αντίπαλοι του τρέχοντος συστήματος με τα επιχειρήματά της η κάθε μία πλευρά. Θα τα αναλύσουμε μελλοντικά σε ξεχωριστό άρθρο, πιθανότατα μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Προσωρινά και για να μην κουράζω με τεράστια άρθρα, θα αναφέρω συνοπτικά ότι οι Ρεπουμπλικάνοι υποστηρίζουν την παραμονή του τρέχοντος συστήματος εκλογής, ενώ οι Δημοκρατικοί αντιτίθενται και επιθυμούν μια αλλαγή του προς το πιο αντιπροσωπευτικό (ή και γενικά προς ένα πιο «δίκαιο» σύστημα).
Μάλιστα αυτή η τάση υποστήριξης της διατήρησης του τρέχοντος συστήματος εντός των κόλπων των ψηφοφόρων των Ρεπουμπλικάνων αυξάνεται όσο περνούν τα χρόνια, καθώς γνωρίζουν ότι η αλλαγή του συστήματος προς ένα πιο διαφορετικό σύστημα δεν τους ευνοεί. Θυμίζει το πώς τα αντίστοιχα κόμματα και οι ψηφοφόροι τους συσπειρώνονται πάντα πίσω από τον υποψήφιό τους όταν γίνει το «κάλεσμα» και ο λόγος είναι τα identity politics και πώς ένα 40% του πληθυσμού διαφόρων χωρών, ποτέ δεν θα ψηφίσει κάτι διαφορετικό. Όμως και αυτό είναι άλλο, ξεχωριστό θέμα για μελλοντικό άρθρο.
Ας δούμε όμως επιβεβαιωτικά και τι γράφει η wiki και η έρευνα του Gallop:
Είναι φανερή η τεράστια μεταστροφή από το 2012 στο 2016 και πώς οι οπαδοί της μίας παράταξης κατανόησαν ότι το τρέχον σύστημα τους ευνοεί οπότε δεν επιθυμούν επουδενί την αλλαγή του.
Συμπερασματικά, αναλύσαμε το πώς εκλέγεται κανείς πρόεδρος των ΗΠΑ και πώς το σύστημα των εκλεκτόρων έχει την παράπλευρη «συνέπεια» να συμβεί κάτι φαινομενικά δύσκολο, δηλαδή να λάβει ένας υποψήφιος εκατομμύρια ψήφους λιγότερες από τον αντίπαλό του και μολαταύτα, να εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ.
Οπότε την ημέρα των εκλογών στις ΗΠΑ ο μέσος αναγνώστης του orthologikos.gr θα είναι έτοιμος και ενημερωμένος και θα μπορεί να αναλύσει στους γύρω του τι ακριβώς συμβαίνει και πώς ακριβώς διεξάγεται η εκλογική μάχη στις ΗΠΑ. Αυτός ήταν ο σκοπός της σημερινής ανάλυσης, να σας δώσει το έναυσμα να μελετήσετε και να ενημερωθείτε ή μάλλον να ενημερώνεστε και να μελετάτε μόνοι σας.
Ευχαριστώ για την ανάγνωση !
ΕΥΚΟΛΟΣ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΑΝΕΒΑΖΕΤΕ ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ 5 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ ? Σας εξηγώ το τρόπο στο σύντομο άρθρο
Comments powered by CComment